Petrolde Oyunun Dışında Kalanlar

Petrol arzının rekor seviyelere yükselmesi ve beraberinde zayıf küresel talep petrol fiyatlarının düşüşüne neden oluyor. ABD’de kaya gazı tekniğinin petrol üretiminde kullanılmasıyla birlikte petrol arzı Kasım 1970’ten bu yana en yüksek seviyeye yükseldi. ABD Suudi Arabistan’dan petrol ithalatını azalttı.

ABD’de petrol tüketiminde ithalatın payı 2015 yılı ortalarında %27 oranına geriledi. Suudi Arabistan ABD’de kaybettiği pazar payını telafi etmek amacıyla fiyat rekabetine gitti. Özellikle Asya Pasifik Bölgesi’nde resmi satış fiyatında (OSP) indirime gitmeyi tercih etti.

Gelişmeler neticesinde WTI petrol fiyatı yaklaşık olarak 12 yılın en düşük seviyesi olan 26 dolara kadar geriledi. Grafikte WTI petrol fiyatının Temmuz 2014’ten bu yana yaklaşık %70 düştüğü görülüyor.

Petrol fiyatının düşüşünün üreticilere etkisini de dikkate almak gerekiyor.

Aktif Petrol Kulesi Sayısı

ABD’de aktif petrol kulesi sayısı Baker Hughes tarafından 1940 yılından bu yana rapor ediliyor. Bu sayı Ekim 2014’te 1.609 seviyesine ulaşmıştı. Kaya gazı tekniği gibi teknolojik gelişmeler, uygun finansman olanakları ve 2010 – 2014 döneminde petrol fiyatlarının yüksek olması petrol kulesi sayısının artmasına neden oldu. Aşağıdaki grafikte 26 Şubat 2016 tarihi itibarıyla aktif petrol kulesi sayısının 514 seviyesine gerilediği görülüyor. 10 haftadan bu yana petrol kulesi sayısı gerilemeye devam ediyor.

 Aşağıdaki iki görselde aktif petrol kuleleri renklendirilmiş olarak gösteriliyor. Ekim 2014’te aktif petrol kulesi sayısı 1929 seviyesindeyken 26 Şubat 2016 tarihine gelindiğinde 514 seviyesine gerilemiş durumda. Bu rakam 75 yılın en düşük seviyesine yakın (Nisan 1999: 488).

Bu durum ABD petrol üretiminde artış oranının hız kesebileceğine işaret edebilir.

Suudi Arabistan’ın Döviz Rezervi Dört Yılın En Düşük Seviyesinde

Dünyanın en büyük petrol üreticisi Suudi Arabistan’ın döviz rezervleri petrol fiyatlarının düşüşüyle erimeye devam ediyor. Eylül 2014’ten bu yana ülkenin döviz rezervleri 142.4 milyar dolar azaldı. Suudi Arabistan’ın döviz rezervi dört yılın en düşük seviyesi olan 594.6 milyar dolara geriledi. Bu durumda Suudi Arabistan petrol arzında kesintiye gitmeyi tercih etmeyebilir. Suudi Arabistan Petrol Bakanı Ali Al-Naimi geride bıraktığımız haftada yaptığı konuşmasında, petrol talebinden endişe duymadığını ve kaya gazı gibi yeni arz girişimlerini memnuniyetle karşıladığını söylemişti. Aşağıdaki grafikte Suudi Arabistan’ın 2014 tarihinden bu yana döviz rezervindeki değişim aylar itibarıyla gösteriliyor. 

Sonuç ve Değerlendirme

Çin ekonomisinin öngörülenden daha hızlı yavaşlaması petrol talebini olumsuz etkileyebilir. Suudi Arabistan’ın arz kesintisine gitmeyeceği ve İran’da yaptırımların kaldırılmasıyla birlikte rekabetin daha da şiddetleneceği düşüncesiyle petrol fiyatları 2016 yılı genelinde düşük kalmaya devam edebilir. Petrol fiyatları rekabete bağlı olarak bir süre daha mevcut seviyelere yakın kalabilir.

Deniz Kahraman