Deniz Kahraman: Fed'in Kuşları

25 Mart 2016 Cuma

Fed'in Kuşları

Bu çalışmada ABD Merkez Bankası’nın faiz artırım süreci değerlendirilecektir.

Fed’in amacı istihdam ve fiyat istikrarını sağlamaktır. Fed, 2008 küresel finans krizinde finansal sistemin aldığı derin hasara müdahale etmek amacıyla oldukça kapsamlı bir parasal genişleme dönemi başlatmıştır. Amaç; tüketicilerin harcama yapması için, enflasyon yaratmak. Yani, tüketiciye enflasyon sözü vermek. Diğer yandan Fed istihdam piyasasındaki gelişmeyi yakından izliyor.  Enflasyonda %2 seviyesi, işsizlik oranında tam istihdam seviyesi olan %4,8 seviyesi hedefleniyor.

Çıkış Programı
Enflasyon ve istihdamda istenen gelişmenin görülmesiyle birlikte, çıkış programı uygulamaya koyuldu. Fed eski Başkanı Ben Bernanke, Haziran 2011’de ilk kez yayınlanan çıkış programının uygulama aşamasına geçileceğini Haziran 2013’te söyledi.

Çıkış programının ilk aşaması olan varlık alım programında miktarın azaltılmasına Aralık 2013’te başlandı. Fed, Aralık 2013 tarihine kadar aylık bazda 85 milyar dolar tutarında menkul kıymeti satın almaktaydı. Varlık alım programı Ekim 2014’te sonlandırıldı.

Aralık 2015’e gelindiğinde ise programın ikinci aşaması olan faiz artırımına başlandı. 2008 yılından bu yana %0-0,25 aralığında tutulan Federal Fonlama Faizi (FFR) %0,25-0,50 aralığına yükseltildi.


Faiz Artırımını Etkileyen Veriler
1)  İstihdam
ABD ekonomisinde Şubat ayı itibarıyla işsizlik %4,9 oranında. Bu rakam %4,8 olan tam istihdam seviyesine çok yakın. Tarım dışı istihdam rakamı ise, son 12 aylık dönemde aylık ortalama 226 bin kişi arttı.

Grafikte görülen istihdam piyasası koşulları endeksi, istihdam piyasasında gelişmenin sürdüğüne işaret ediyor. Endekste sıfır seviyesi 1992 yılından bu yana ortalamayı gösteriyor.


2) Enflasyon
Oynaklığı en düşük ürünlerden oluşan sepetin fiyat değişimleri grafikte gösteriliyor. Bu enflasyon sepeti, çekirdek enflasyonun (gıda ve enerji hariç enflasyon) da çekirdeği diyebileceğimiz bir tanımlama getiriyor. Ekim 2010 tarihinde yıllık bazda %0,82 seviyesinde enflasyona işaret eden bu sepet, Ocak 2016’da %1,86 seviyesini göstermektedir. Fed’in enflasyon hedefi %2 seviyesinde. Çekirdek enflasyon %2,2 seviyesinde, çekirdeğin çekirdeği diyebileceğimiz enflasyon seviyesi %1,86 seviyesinde. Her ne kadar emtia fiyatındaki gerileme veya saatlik kazançlardaki yavaş artış manşet enflasyonda hedeften uzak kalındığına işaret etse de, detaya girdiğimizde Fed’in enflasyon hedefine doğru emin adımlarla ilerlediğini görüyoruz.


3) Küresel Piyasalar
Fed üyeleri küresel ekonomik gelişmelerin ekonomik aktivite üzerinde risk yaratmaya devam ettiğini ifade ediyor. Gelişen piyasalar tahvil endeksi Fed’in bu düşüncesini destekler nitelikte. Endeksin yükselmesi, gelişen ülke tahvil faizlerinin düştüğünü gösteriyor. 20 Ocak – 21 Mart tarihleri arasında gelişen ülke tahvil faizleri gerilemiş, küresel ekonomik gelişmelerin yarattığı risk düşmüştü. Ancak Fed üyeleri, Mart ayı itibarıyla “küresel ekonomik gelişmelerden kaynaklı risklerin sürdüğünü” ifade ediyor.



Fed Karar Alma Mekanizması
Fed karar alma mekanizması on üyeden oluşan Federal Açık Piyasa Komitesi’nden (FOMC) oluşuyor. Karar oy çokluğu esasıyla alınıyor. FOMC’nin on üyesinden dördü her yıl rotasyona tabi tutuluyor. Yönetim kurulu üyeleri ve New York Fed Başkanı komitenin daimi üyesi iken, Bölgesel Fed üyelerinin oy hakkı her yıl değişiyor.

Daimi Üyeler
Janet L. Yellen (Başkan)
Stanley Fischer (Başkan Yardımcısı)
Lael Brainard (Fed Yönetim Kurulu Üyesi)
Jerome H. Powell (Fed Yönetim Kurulu Üyesi)
Daniel K. Tarullo (Fed Yönetim Kurulu Üyesi)
Willam C. Dudley (New York Fed Başkanı)

2016’da Oy Hakkı Bulunan Bölgesel Fed Üyeleri
James Bullard (St. Louis Fed)
Loretta J. Mester (Cleveland Fed)
Eric Rosengren (Boston Fed)
Esther L. George (Kansas Fed)

15-16 Mart Toplantısında Fed Üyelerinin Faiz Tahminleri
Fed üyeleri, Mart ayı toplantı metninin ekinde faiz tahminlerini sundu. Üyeler, iki toplantıda bir faiz tahminlerini sunmakta. Aralık 2015 toplantısında 2016 yılı sonunda faizlerin %1,375 oranında olacağı tahmin edilirken, Mart toplantısında bu tahmin %0,875 seviyesine geriledi. Böylelikle, 2016 yılında “iki faiz artışı” beklendiği görülüyor.

Ancak, tahminler tüm üyeleri kapsadığı için, oy hakkı olan üyelerin tahminini ayrıştırmak mümkün değil. Bloomberg tarafından yapılan çalışma, faiz tahminlerinin hangi üyeye ait olduğu hakkında ipucu veriyor. Bloomberg Intelligence tarafından yapılan çalışma, Fed üyelerinin basın açıklamalarına dayanmakta. Oy hakkı bulunan üyeler, grafikte turuncu renkle gösterilen bölgede yoğunlaşmış durumda. Üyelerin 2016 yılı içinde en fazla iki faiz artırımı beklediği görülüyor.

Kaynak: Bloomberg

Sonuç ve Değerlendirme
ABD ekonomisinde istihdam ve enflasyon verileri faiz artırımını destekliyor. Fed üyeleri küresel ekonomik gelişmeler dolayısıyla faizleri “sadece kademeli” olarak artırıyor. Faiz artırım sürecinin hızı elbette ekonomik gelişmelere bağlı. Fed, ekonomik verilere bağlı olarak faiz artırımını her toplantıda gerçekleşebilir. En son faiz tahminlerinde oy hakkı bulunan üyelerin tahminlerinin “diğer üyelere göre daha düşük” olması nedeniyle, ikinci faiz artışı daha geç yapılabilir. Bu durumda Eylül ve/veya Aralık toplantısında 25 baz puan olmak üzere, 2016 yılı içinde iki faiz artırımına gidilmesi beklenebilir.

Deniz Kahraman

Hiç yorum yok :

Yorum Gönder