Obamacare'in Ekonomik ve Sosyal Etkileri (10.02.2014)

Deniz Kahraman

İnternet Adresi: http://www.sankoanaliz.com/tr-TR/makale/obamacarein-ekonomik-ve-sosyal-etkileri-.snk

Obama yönetimince atılan en büyük adımlardan biri, ABD'de yıllardan beri tartışılan sağlık sistemi reformu olarak  ifade edilebilir. Asıl adı, "Affordable Care Act (ACA)" olan reform paketi 23 Mart 2010'da Obama yönetimi tarafından kongrede yasallaştı. 1 Ocak 2014'te yürürlüğe giren sistemin ekonomik ve sosyal olarak yoğun etkileri gözlenebilir.

ABD'de mevcut sağlık sistemi ACA öncesinde 1966'dan bu yana Medicare ve Medicaid'den oluşmaktaydı. Medicare 65 yaşın üstünde olan, daha önce çalışmış kişileri ve engellileri kapsamakta olan bir sosyal sigorta sistemi iken, Medicaid ise, düşük gelirli aileleri kapsamaktadır. (ACA ile yıllık geliri 35.000 dolar altında olan 4 kişilik aileler medicaid kapsamına alındı.)

Bu çalışmada Obamacare'in istihdam piyasası üzerindeki etkilerini, Kongre Bütçe Ofisi'nin (CBO) projeksiyonlarıyla birlikte değerlendirmeye çalışacağız.

Paketin Getirdikleri:

Çalışmanın  ilk bölümünde paketin paydaşlara neler getirdiğini özetleceğiz.

1) Çocuklar, 26 yaşına kadar anne babalarının sigortalarına dahil olabilecekler. Mevcut sistemde bir çok eyalette yaş sınırı 18-19'du.

2) Hastalar, sözleşme öncesinde, mevcut hastalığı olduğu için sigorta şirketlerinin sigorta yapmadığı ‘pre-existing condition’ olarak anılan kişiler, yeni yüksek risk programı ile sigorta kapsamına alındı. Mevcut, ‘’pre-existing conditions’’ uygulamasında sigorta şirketleri, sözleşme imzalanmadan mevcut olan hastalıkları sigorta kapsamına almıyordu.

3) Üst gelir grubu, sağlık sigortası reformunun faturasını yükselteceği Amerikalılar arasında üst gelir grupları yer alıyor. Yıllık geliri 250 bin doların üstündeki Amerikalılara, programın yürürlüğe girmesiyle yüzde 3.8 oranında ek vergiler geldi. Yıllık geliri 250 bin dolardan fazla olanlar yılda 450 dolar; 500 bin dolardan fazla olanlar 2 bin 700 dolar; 1 milyon dolardan fazla olanlar 7 bin 200 dolar; ve yıllık geliri 5 milyon dolardan fazla olanlar da yılda 43 bin 200 dolar ek vergi ödeyecekler.

3) Sağlık sigortası olmayanlar, yeni reformun en kazançlı kesimini hiçbir sağlık sigortası bulunmayanlar oluşturdu. ABD’de 40 milyonu aşkın sigortasız kişiden 32 milyonu daha reform paketiyle sigortalılar arasına katılıyor. Bunların çoğu, ya sigorta şirketlerinin sigorta yaptırmadığı ‘hasta’ kişiler ya da primlerini ödeyemeyecek kadar düşük gelir grubundaki kişilerden oluşuyor.

4) İşverenler, 2014 yılından itibaren geçerli olmak üzere 50 kişiden fazla çalışana sahip olanlar çalışanlarına sağlık sigortası yaptırmak zorunda oldu.

5) Sigorta Şirketleri, Obamacare'in kaybedenleri arasındaydı, daha önceleri hastalığa yakalanan sigortalının sigortalarını iptal edebilen şirketler artık edemeyecek, daha önceden hastalığa sahip olanları sigortalamaktan kaçınamayacaklardı. Bununla beraber sigortalılar kapsamına girecek 32 milyon kişinin yarısının Medicaid (ülkenin en yaygın sosyal güvenlik uygulamalarından biri, devlet tarafından sağlanıyor)  yerine özel sağlık sigortalarına yöneleceği de bekleniyor.

6) Hastaneler ve ilaç sektörü, yeni reformun kazananları arasında. Çünkü reform sektöre 32 milyon yeni müşteri kazandıracak,  yani milyonlarca yeni Amerikalı özel sağlık  sigortası sahibi olabilecek.

Hükümetin Kapanması (30 Eylül-  17 Ekim)

Obamacare olarak bilinen Affordable Care Act (ACA) paketine Cumhuriyetçilerin karşı çıkmasıyla 17 yıl aradan sonra bütçenin kongrede onaylanmamasıyla şiddetli tartışmalar yaşanmış uzlaşmanın sağlanamamasıyla hükümet kapanmıştı. Cumhuriyetçiler'den Rand Paul, Ted Cruz, Mike Lee ve Marco Rubio başta olmak üzere ek bütçeye onay vermek için 10 yılda 621 milyar dolara mal olacak Obamacare paketinin durdurulması veya bir yıl ertelenmesini talep etmiş, ancak Obama bu öneriyi şiddetle reddetmişti. Cumhuriyetçilerin de şiddetli karşı çıkmalarıyla ülke genelinde Medicare ve Medicaid merkezleri 16 gün süreyle kapalı kalmıştı.

Obamacare: İşgücü Piyasasına Etkileri

Kongre Bütçe Ofisi'nin 05.02.2014 tarihli açıklamasına göre, Obamacare 2024'e kadar 2.5 milyon tam zamanlı çalışan Amerikalının iş gücünün dışında kalmasını ortaya çıkarabilir. Bu tahmin CBO'nun 3 yıl önce yaptığı tahminin üç katına işaret ediyor. Obama'ya yakın isimlerden Jay Carney'de, işgücünün dışında kalan kesimlerin yeniden iş aramaya yönelmeyeceğine dikkat çekiyor.

Kongre Bütçe Ofisi tarafından hazırlanan, 182 sayfalık, 2014-2024 Bütçe ve Ekonomik Görünüm raporunda dikkat çekilen noktalar bulunuyor. Rapora göre, toplam işgücünü etkileyen 3 ana faktör ifade ediliyor.

 http://www.cbo.gov/sites/default/files/cbofiles/attachments/45010-Outlook2014.pdf

(1) Obamacare ile işverenlere getirilen yeni mali yüklerle birlikte (50 kişiden fazla çalışana sağlık sigortası) işverenler yeni istihdamdan geri duruyor.

(2) Obamacare'in sonucunda 1 trilyon dolarlık vergi artışları, ekonomik gelişmeyi ve iş  çevrelerini negatif etkiliyor.

(3)Paketle alt gelir grubuna getirilen 2 trilyon dolar tutarındaki sübvansiyonlar, iş gücünün dışında kalma konusunda istek yaratıyor.

İşgücüne Katılım oranı, kamuoyunda son günlerde oldukça fazla tartışılıyor. Son 12 ayda, akademisyenler tarafından yapılan araştırmalar, sağlık teşviklerinin işgücünün dışında kalma konusunda istek yarattığını gösteriyor. Harvard'dan Kate Baicker ve MIT'den Amy Finkelstein'in de aralarında bulunduğu ekonomistler, genişleyen Medicaid paketinin işgücüne katılım oranını düşürdüğü konusunda çarpıcı sonuçlara ulaştılar. Bu araştırma sonucunda, Kongre Bütçe Ofisi de ACA aksiyonuyla genişleyen Medicaid sisteminin çalışmayı teşvik etmediğini düşündüğünü açıklamıştır.

Kongre Bütçe Ofisi 04.02.2014 itibariyle, 2014-2024 Bütçe ve Ekonomik Görünüm Raporunu yayınladı. Raporda dikkat çekilen noktaları ve projeksiyonları kısaca özetleyeceğiz

1) Bütçe Dengesi

Federal bütçe, 2014'te $514 milyar dolar açık verdi. Kongre bütçe ofisi 2013'e göre $166 milyar dolar azalan bütçe açığını 2009- 2012 arasında gerçekleşen en keskin düşüş olarak tanımlıyor.  Kongre bütçe ofisi, 2013'te %3 olarak gerçekleşen bütçe açığı GSYH oranının 2015'e kadar %2.6'ya gerileyeceğini bekliyor.

Kongre Bütçe Ofisi'nin projeksiyonlarına göre, sosyal güvenlik harcamalarının GSYH içindeki payı 2014'te %4.9'dan 2024'te %5.6'ya yükseltiliyor. Sağlık harcamalarının ise, %4.8'den %6.1'e yükselmesi, savunma harcamaları %3.5'ten %2.7'ye, diğer ihtiyari harcamalar %3.4'ten, %2.5'e, diğer zorunlu harcamalar ise %2.5'ten %2.2'ye düşmesi bekleniyor. Özetle, sağlık ve sosyal güvenlik harcamalarının önümüzdeki 20 yılda bütçedeki payının kademeli olarak artması bekleniyor.

2)Büyüme

Kongre bütçe ofisi, 2013'te %2.7 gerçekleşen büyüme oranının,  2014'te 3.1%, 2015'te 3.4 bekleniyor. 2018-2024 döneminde ise, büyümenin %2.1 düzeyine yakınsaması bekleniyor. 10 yıllık tahvillerde ise, 2024'e doğru gelişen ekonomik koşullarla birlikte %5 seviyesi bekleniyor. 

3) İstihdam:

Kongre bütçe ofisinin raporuna göre, işsizlik oranının 2024 yılında %5.6 seviyesine gerilemesi yönünde. Bir diğer yandan çekirdek kişisel tüketim harcamalarının (PCE) ise, uzun dönemde (2018-2024 döneminde) %2 seviyesine yakınsaması bekleniyor. (Aralık'ta 1.16% ile hedeflerin hayli uzağında) İşsizlik oranının ise, 2014'te  %6.8, 2015'te %6.5'e 2018- 2024'te %5.6 olarak gerçekleşmesi bekleniyor.

Demografik Değişimler

CBO bu düşüşün 50 baz puanlık kısmını "demografik değişimlere" bağlamaktadır.

Demografik değişimler,

·         Nüfusun yaşlanması.

·         1946- 1964 dönemi hızlı nufüs artışı dönemindeki nüfusun yaş itibariyle yakın dönemde emekli olmaya başlaması. (Baby Boomers Jenerasyonu: 1946'da ortalama çocuk sayısı 3 iken, 1964'te bu rakam 2'ye gerilemiştir, bu kuşağın en yaşlı üyesi 2008'de 62 yaşındaydı.)

Yaşlanan nüfusla birlikte çalışma isteğinin düşmesi, toplamda düşük işgücüne katılım oranını ortaya çıkarmaya devam edebilir.

Zayıf Ekonomik Gelişme

CBO'ya göre 2007'den bu yana işgücüne katılım oranındaki düşüşün 100 baz puanı ekonomik gelişmenin zayıflığından kaynaklanmaktadır. Zayıf seyreden ekonomik gelişme hanehalkının bir kısmının toplam işgücünün dışında kalmaya itmektedir.

Son yıllarda iş fırsatlarının sınırlı olması ve ekonominin yeni iş alanı yaratmada istenen performansı gösterememesiyle birlikte de işgücünün dışında kalan nüfus artmıştır. CBO'ya göre 50 baz puan da buradan kaynaklanıyor. 

Sonuç ve Değerlendirme

Özetle CBO'nun projeksiyonlarına göre, işgücüne katılım oranının önümüzdeki yıllarda da zayıf seyretmeye devam ederek 2017'nin sonunda %62.5'e kadar gerilemesi bekleniyor. Yaşlanan nüfusun aşağı yönlü baskıyı uzunca bir süre devam ettirmesi bekleniyor.

Bir diğer yandan, raporun son bölümünde, Affordable Care Act (ACA)'e referans veriliyor. Yeni sağlık paketiyle birlikte sağlık sigortalarına yönelik artan sübvansiyonların, önümüzdeki dönemde işgücüne katılım oranında şiddetli olarak negatif etki sağlayabileceğine dikkat çekiliyor.

Obamacare'in istihdam piyasası üzerindeki etkilerini bir kaç cümleyle özetleyebiliriz. İşverenler getirilen yeni mali yüklerle birlikte yeni istihdamdan geri duruyor olabilir. Bir diğer yandan 1 trilyon doları bulan vergi artışları, ekonomik gelişmeyi ve şirketler kesimini negatif etkileyebilir. Paketle birlikte düşük gelir grubuna yönelik getirilen sübvansiyonlar iş gücünün dışında kalma konusunda istek yaratabilir.

Unutulmaması gereken bir diğer dip not ise, ekonomik görünüme ilişkin beklentilerin iyileşmesiyle birlikte konjonktürel nedenlerle işgücünün dışında kalan hanehalkları yeniden iş aramaya yönelebilir. Bu durum da işgücüne katılım oranı ve işsizlik görünümünde orta ve uzun dönemde yukarı yönlü baskı oluşturabilir.