Kırılgan Beşli’yi 2014’te Neler Bekliyor? (16.01.2014)

Deniz Kahraman

İnternet Adresi: http://www.sankoanaliz.com/tr-TR/makale/kirilgan-besliyi-2014te-neler-bekliyor.snk

2014 yılı, ABD Merkez Bankası Fed’in Aralık 2013’te tahvil alım programının artış hızına yönelik aksiyon almasıyla birlikte, küresel likidite koşullarının sıkılaşmaya başladığı bir yıl olarak önemli bir yıl olabilir.

Gelişmekte olan piyasaların büyük bir kısmı için 2014 zor bir yıl olarak geçeceğe benziyor. Morgan Stanley’in Ağustos ayı ekonomi raporunda yer verdiği yeni bir tanımlama “Fragile Five (Kırılgan Beşli)”, Türkiye, Endonezya, Hindistan, Brezilya ve Güney Afrika ekonomilerini içeriyor. Kırılgan Beşli’nin ortak özelliği tasarruf açığı dolayısıyla küresel likidite koşullarının sıkılaşması durumunda fazlasıyla etkilenmesi beklenen ekonomiler olmalarıdır.

Kırılgan Beşli’nin bir diğer ortak noktası da, 2014’ün seçim yılı olması.

Bu çalışmada, ekonomik kırılganlık unsuru olarak değerlendirilebilecek göstergeleri tanımladıktan sonra, Kırılgan Beşli’de iç siyasete yönelik mevcut gelişmeleri özetlemeye çalışacağız.

	Brezilya	Hindistan	Endonezya	Türkiye	Güney Afrika
GSYH (Milyar Dolar)	2.435 $	1.842 $	878$	789$	384$
GSYH (Kişi Başına/ Dolar PPP)	$11,700	$3,800	$4,900	$14,800	$11,300
Büyüme (%)	2.20%	4.80%	5.62%	4.40%	1.80%
Enflasyon (%)	5.91%	6.16%	8.38%	7.40%	5.30%
İşsizlik (%)	4.60%	3.80%	6.25%	9.70%	24.70%
Kamu Borcu/ GSYH (%)	65.10%	67.57%	23.10%	36%	39.90%
Cari Açık/ GSYH (%)	-2.40%	-4.60%	-2.70%	-6.10%	-6.30%
Tasarruf Oranı/ GDP (%)	14.80%	33.90%	32.00%	14.50%	13.20%

Kaynak: World Bank

1)Kamu Borcu/GSYH (%)

Kırılganlık unsurlarından biri şüphesiz ki kamu maliyesinin önemli unsurlarından biri olan, Kamu Borcu/GSYH oranıdır. Kırılgan Beşli olarak nitelendirilen ülkelerin Kamu Borcu/GSYH oranları incelendiğinde, Türkiye’nin Endonezya’nın ardından en düşük orana sahip olduğunu görüyoruz. Kamu maliyesinin seçim öncesinde güçlü durumu, seçim döneminde artması muhtemel kamu harcamaları açısından önemli olarak değerlendirilebilir. Brezilya ve Hindistan’da ise, %60’ın üstünde oranı negatif olarak yorumlayabiliriz. Seçim dönemine %65.1 Kamu Borcu/GSYH oranıyla giren Brezilya’nın ve 67.57% orana sahip Hindistan’ın bütçe disiplini yönüyle zor bir yıl geçirmesi beklenebilir

2) Cari Açık/ GSYH (%)

Cari Açık/GSYH oranı, ülkelerin tasarruf açığının karşılaştırılabilmesi açısından önemli bir gösterge olarak değerlendirilebilir. Cari Açık/ GSYH oranları incelendiğinde, Türkiye’nin Güney Afrika’nın ardından en yüksek değere ulaştığını ifade edebiliriz. Bu durum küresel likidite koşullarından etkilenme düzeyi açısından önem arz ediyor. Cari Açık/ GSYH oranına göre Güney Afrika’nın ardından en kırılgan ekonominin Türkiye olduğunu ifade edebiliriz.

3) Tasarruf Oranı/GDP (%)

Bir ülkenin tasarruf ihtiyacını ölçmeye yönelik Tasarruflar/GSYH oranları incelendiğinde ise, Türkiye’nin Brezilya’nın ardından en düşük tasarruf oranına sahip ekonomi olduğunu ifade edebiliriz. 2012 itibariyle OECD ortalaması 19.1%, Türkiye’nin 2023’e yönelik olarak belirlediği kalkınma hedeflerinde de belirtilen orana karşılık geliyor. Ekonomi yönetimi bireysel emeklilik sistemi gibi teşviklerle birlikte tasarruf oranının OECD düzeyine yükseltilmesini amaçlamaktadır. Tasarruf oranı en düşük Beşli üyesi ise, Güney Afrika’dır.

2014 Seçim Takvimi

	Tarih	Seçim	İktidar Partisi	Siyasi Aks	Lider
Brezilya	5 Ekim 2014	Başkanlık Seçimleri	Workers' Party (PT)	Merkez Sol	Dilma Rousseff
	5 Ekim 2014	Parlamento Seçimleri	Workers' Party (PT)	Merkez Sol	Rui Falcão
Hindistan	31 Mayıs 2014	Parlamento Seçimleri	Indian National Congress (INC)	Merkez Sol	Manmohan Singh
Endonezya	9 Nisan 2014	Yerel Seçimler	Democratic Party	Merkez Sağ	Susilo Yudhoyono
	9 Temmuz 2014	Başkanlık Seçimleri	Democratic Party	Merkez Sağ	Susilo Yudhoyono
Türkiye	30 Mart.2014	Yerel Seçimler	Adalet ve Kalkınma Partisi	Merkez Sağ	Recep Tayyip Erdoğan
	Ağustos 2014	Cumhurbaşkanlığı Seçimleri	-	-	-
Güney Afrika	31 Temmuz 2014’e kadar.	Parlamento Seçimleri	African National Congress (ANC)	Merkez Sol	Jacob Zuma

Seçim Yarışı
	Son Seçim	İktidar	Siyasi Aks	Oy Oranı	En Yakın Rakibi	Siyasi Aks	Oy Oranı
Brezilya	2010 Başkanlık	Workers' Party (PT)	Merkez Sol	56.05%	Social Democracy Party	Merkez	43.95%
	2010 Parlamento	Workers' Party (PT)	Merkez Sol	16.90%	Democratic Movement Party	Merkez	13%
Hindistan	2009 Parlamento	Indian National Congress (INC)	Merkez Sol	37.22%	Bharatiya Janata Party	Sağ	24.63%
Endonezya	2009 Yerel	Democratic Party	Merkez Sağ	20.85%	Golkar	Merkez Sağ	14.45%
	2009 Başkanlık	Democratic Party	Merkez Sağ	60.80%	Indonesian Democratic Party	Merkez Sağ	26.79%
Türkiye	2009 Yerel	Adalet ve Kalkınma Partisi	Merkez Sağ	38.39%	Cumhuriyet Halk Partisi	Merkez Sol	23.08%
	2007 C.B.	-	-	-	-	-	-
Güney Afrika	2009 Parlamento	African National Congress (ANC)	Merkez Sol	65.90%	Democratic Alliance	Merkez	16.66%

Brezilya Parlamento ve Başkanlık Seçimleri (5 Ekim 2014)

• Brezilya’da değişim düşük ihtimal.
• Brezilya ise 2014 Dünya Kupası ve 2016 Yaz Olimpiyatlarına ev sahipliği yapacak Kırılgan Beşli’nin en büyük ekonomisi.
• Başkanlık ve Parlamento Seçimi: (Ekim 2014) En güçlü adaylar, 2010’da %56.05 oy oranıyla başkan seçilen Dilma Rousseff (İşçi Partisi) ve Aécio Neves (Sosyal Demoktrasi Partisi).
• Seçim Anketleri, Kasım 2013’te Datafolha’nın seçim anketine göre (PT) Rousseff’in oy oranı %47, (PSDB) Aecio Neves 19%, Eduardo Campos (PSB) oy oranına sahip. Mevcut başkanın kazanma ihtimali çok yüksek gözüküyor.

Hindistan Parlamento Seçimleri (31 Mayıs 2014)

• Hindistan’da değişim yüksek ihtimal.
• Hindistan ekonomisinin mevcut durumu ekonomik büyüme zayıf, enflasyon düşük, işsizlik yüksek, dolayısıyla genişlemeci bir politikanın benimsenebilmesi mümkün gözüküyor. Manmohan Singh liderliğindeki INC’nin yeniden 2014’te konumunu koruması zor gözüküyor.
• Hindistan’da partilerin çoğunluğu sağlayabilmesi için, Lok Sabha adı verilen parlamentonun 543 sandalyesinden 272’sini alması gerekiyor. Mevcut kompozisyonda UPA bloğu (Indian National Congress’INC çoğunluk) %37, NDA bloğu (BJP çoğunluk/ Narendra Modi) sandalyelerin %24’üne sahip.
• Seçim Anketleri, Başbakan Manmohan Singh’in partisi INC’nin de içinde bulunduğu UPA bloğunun güç kaybettiğini gösteriyor. CNN-IBN’in Kasım’da açıkladığı seçim anketine göre, UPA sandalyelerin 134-142’ini, NDA 187-195’sini, diğer partiler ise 208-216’sını alabilir.

Endonezya Yerel ve Başkanlık Seçimleri (9 Nisan- 9 Temmuz 2014)

• Endonezya’da değişim yüksek ihtimal.
• Endonezya Yerel Seçimlerine (9 Nisan 2014) ilişkin seçim anketlerine göre, iktidardaki Demokrat Parti’nin (PD) oy oranı Ekim’de %15 iken Aralık’ta %7.2’ye kadar geriledi. En güçlü rakibi, Endonezya Demokratik Partisi (PDI-P) ise güçleniyor. (Aralık Anketlerine göre oy oranı 21.8%) PDI lideri Megawati Sukarnoputri, Endonezya’nın ilk başkanı Sukarno’nun kızı. Son anketlere göre kararsızların oranı, Ağustos’ta %39’iken, Aralık’ta %6.7’ye gerilemiş durumda, PDI’nin seçimi kazanması yüksek ihtimal.
• Endonezya Başkanlık Seçimlerinde (9 Temmuz 2014), mevcut başkan Yudhoyono (PD) yeniden aday olmuyor. Yudhoyono İktidarında 2004’ten bu yana, Endonezya ekonomisinin hızlı kalkınmasını sağlanmış, fakat ekonomi geçtiğimiz yılda 6.2%’den %5.6’ya gerilemişti.
• Anketlere göre, PDI-P adayı Jakarta Guvernörü Joko Widodo’nın seçimi kazanma ihtimali hayli yüksek görülüyor. Aralık 2013 anketlerine göre oy oranı %25.2, muhalefet partisi Golkar lideri Aburizal Bakrie’nin oy oranı ise %10.5.

Güney Afrika Parlamento Seçimleri (31 Temmuz 2014’e kadar)

• Güney Afrika’da değişim düşük ihtimal.
• 2009’da %65.90 oyla başkan seçilen Jacob Zuma’nın partisi ANC’nin, Temmuz 2014’te de parlamentoda çoğunluğu sağlama ihtimali yüksek görülüyor.