Çin'de Sürdürülebilir Kalkınma Sağlanacak mı?

Deniz Kahraman

http://parahaberi.com/tr-TR/haberler/13944/cinde-surdurulebilir-kalkinma-saglanacak-mi

Sürdürülebilir kalkınma ekonomik büyüme ve refah seviyesini yükselmeyi, çevrenin ve yaşayanların yaşam kalitesini koruyarak gerçekleştirme yöntemidir. Çin 1985'lere kadar kentleşme oranı %20'lerin altında olan, yani nüfusun ancak %20'sinin kentlerde yaşadığı bir ülke konumundaydı. Yaşanan hızlı sanayileşme süreci kırdan kente çok yüksek bir göçü beraberinde de mega şehirlerin oluşmasını ortaya çıkarmıştır. Gelişmeler çevre sorunlarını da beraberinde getirmiştir. Çin'in 2013 sonu itibariyle toplam nüfusu 1.36 milyar kişidir. Nüfusu 3 milyon üstünde olan 17 şehir bulunmaktadır. Şangay'ın nüfusu 23.8 milyon, Pekin'in nüfusu 20.6 milyon, Guangzhou'nun nüfusu 14 milyona ulaşmıştır.

Çin'de sanayinin ilk evrelerinin nüfus avantajı dolayısıyla işgücü yoğun olması, gruplar halinde küme sanayilerini (cluster) ortaya çıkarmaktadır. Özel alanda birbiri ile ilgili olarak üretim yapan sanayiler bir arada yer alma isteğinde olmuştur. Böylelikle sanayi bölgeleri yakınında yerleşmeler oluşmuştur. Sanayinin çekme etkisiyle birlikte de şehirler daha da büyümüştür.

Çin'de üretime dayalı büyüme modelinin yarattığı olumsuz dışsallıklar neticesinde çevre sorunları gündeme gelmiş, bu konuda hükümet yetkilileri çalışmalar başlatmak durumunda kalmıştır. Çin'de kentleşme oranı %52 seviyesiyle dünya ortalamasını henüz yakalamıştır. Çin'de her hafta 250.000 kişi kırdan kentte göç etmektedir. Çin yönetimi Nisan 2014'te sürdürülebilir kalkınma konusuna dikkat çekerek, mega şehirlerin yerine küçük ve orta seviyede şehirlerin kalkınmasına öncelik verileceğini açıklamıştır. Kentsel gelişim planı kapsamında 6 yıllık dönem için (2014-2020) 42 trilyon yuan ($6.8 trilyon) kaynak ayrılması planlanmıştır.

Çin 2014-2020 kentsel gelişim planının ana stratejileri,

1) Kentleşmenin sürdürülebilirlik kavramı çerçevesinde şekillenmesi.

2) 100 milyon kırsal nüfusun eko-şehirlere 6 yılda taşınması.

Kır yaşamının faaliyetlerinin kentsel olanaklarla birleştirileceği bu yapı daha etkin bir kalkınmayı amaçlıyor. Böylelikle kırsal kalkınma sağlanacak uzun dönemde ülkenin tarımsal üretimi de yükselecektir. Çin'de gıda arz ve talebinin etkin yönetilmesi nüfus büyüklüğü itibariyle oldukça hassas bir konu.

Fikrin Ortaya Çıkmasındaki Akımlar

ABD'de 19. yüzyıl sonlarında Ebenezer Howard tarafından ortaya çıkan Bahçe Şehir akımı söz konusu yaklaşıma kuramsal bir temel oluşturmuştur.

Bahçe şehir hareketinin mekansal boyutu

1) Sosyal ve kültürel donatıların sağlanabileceği

2) Konut ve işyerlerinin birlikte yer alacağı

3) Kırsal yaşamında yüz yüze ilişkilerinin olabileceği

4) Düşük yoğunluklu

5) Yerleşme çevresinin yeşil bant aracılığıyla kırsal alanla bütünleşeceği bir kent tasarlamak olarak ifade edilebilir. (Howard, 1902)

Özetle;

1) Kalabalık endüstriyel şehirler yaşam kalitesini olumsuz etkiliyor.

2) Yeterli tarımsal arazinin bulunduğu kır ve kent arasında geçiş alanlarının oluşturulması gerekiyor.

3) Merkez kentin etrafında oluşturulacak alt merkezler nüfus yoğunluğunu etkin dağıtabilir.

4) Temel mal ve hizmetlerin dağıtımındaki eşitsizliklerin çözümlenmesiyle daha sağlıklı mekanlara ulaşılabilir.

"Kamu yararı herkesin ortak çıkarıdır. Herkesin ortak çıkarına objektif ve bilimsel yollarla ulaşılır." Klosterman

Yararlanılan Kaynaklar

1) Howard, E (1902), Garden Cities of To-morrow (2nd ed.), London: S. Sonnenschein & Co, pp. 2–7

Deniz Kahraman