Deniz Kahraman: Aralık 2014

22 Aralık 2014 Pazartesi

Fed ve Kuyruk Riski

ABD Merkez Bankası 2008'den bu yana güçlü bir genişlemeci para politikası izliyor. 2011 yılının ortalarında tasarlanan çıkış planı Mayıs 2013 toplantısında yeniden masaya getirilmişti.

2015 yılı ise kuvvetle muhtemel ki çıkış programının ikinci aşaması olan faizlerin artırılacağı dönem olacak..

Çıkış planına ilişkin olarak..
2015 yılı itibariyle Rusya ve Yunanistan kaynaklı olası gelişmeler uluslararası politik sistem açısından "kuyruk riski" teşkil edebilir. Tartışılan riskler çok büyük ölçekte geniş coğrafyaları etkisi altına alır da ABD ekonomisini yeniden resesyona doğru sürükler ise, Fed yeniden varlık alım programını dahi başlatabilir. Fed eski Başkanı Ben Bernanke, bir basın toplantısında varlık alım programı azaltıldığı gibi yeniden artırılabilir de ifadesini kullanmıştı.

En nihayetinde, ABD ekonomisi derin bir resesyon tehlikesiyle karşı karşıya kalması durumunda Fed agresif adımlarla "çöküş önleme" konusunda görevde olabilir. Fed varlık alım programından çıkış sürecinde hazine tahvillerinin %20'sini, Mortgage Destekli Menkul Kıymetlerin (MBS) %30'unu vadesine kadar tutabilir.

Ekim ayı toplantısında St. Louis Fed Başkanı James Bullard, varlık alım programının azaltılmasının durdurulması konusunda görüş bildirmişti. Görüşte 5y/5y forward breakeven rate, enflasyon bekleyişlerinin zayıflığı gerekçe gösterilmişti. San Francisco Fed Başkanı John Williams ise para politikasında daha "geleneksel" para politikası araçlarının kullanılması konusundaki düşüncelerini ifade etti. New York Fed Başkanı William Dudley ise, Fed'in finansal piyasalardaki rolünü "daha hafife" alarak, kısa dönemli fiyat hareketleri Fed'in makroekonomik hedefleriyle çok yakından ilişkili değil açıklamasında bulundu.

Genişlemeci para politikası uzun dönemli faizleri sözlü yönlendirmeyle baskı altında tutmakta, mortgage piyasasını desteklemekte ve finansal kuruluşları da genişlemeci olmak konusunda cesaretlendirmektedir.

Deniz KAHRAMAN

19 Aralık 2014 Cuma

İsviçre Euro'yu Yıkabilir

İsviçre Merkez Bankası 18 Aralık itibariyle aldığı kararla bilançosunda bulunan mevduatlara -0,25% negatif mevduat faizi uygulayacak. Karar temelde Frank'ın değer kazanmasına istinaden alınmış bir önlem.  Alınan önlem "Euro istenmeyen para mı?" düşüncesine neden oluyor.
Çalışmada kısa bir "beyin jimnastiği" yapacak olası sonuçları değerlendireceğiz.

Karar Özeti
1) Son günlerde yaşanan gelişmeler güvenilir varlıklara talebi artırıyor. Bu durum da CHF'nin değerlenmesine neden oluyor.
2) Euro/Frank paritesinde 1.20 seviyesine bağlılık sürecek.
3) SNB gerekmesi durumunda "limitsiz tutarda" döviz almaya hazır.

Piyasaya Olası Etkileri?
1) Fed cephesi yakın dönemde daha şahin olabilir.
2) ECB Ocak itibariyle varlık alım programını genişletebilir.
3) ECB'nin daha güvercin, Fed'in daha şahin olduğu denklem Euro'yu değersizleştirebilir.
4) Yunanistan'da erken seçim ihtimali günden güne artıyor.
5) Yunanistan'da olası yeni politik zemin Euro'dan çıkma tartışmalarını gündeme getirebilir.
6) SNB Euro'da muhtemel değer kaybından korunmak için rezerv çeşitlendirmesine gidebilir.
7) Negatif mevduat faizi hamlesiyle yabancı bankalar Euro mevduatlarını çekebilir.

Yabancı bankalar SNB'de tuttukları frank cinsi mevduatını Euro'ya dönerek çekebilir. SNB'nin 2014 3. çeyreği itibariyle 522 milyar frank büyüklüğündeki bilançosunun 471 milyar franklık kısmı döviz rezervinden oluşuyor. Döviz rezervlerinin ağırlığı %45 Euro, %27 Dolar, %9 JPY, %7 GBP olmak üzeredir.

Döviz kurlarının frank karşısında değer kaybı bankanın kar transferini güçleştirebilir. Böylelikle de kar payı transferi sağlanan yerel yönetimler (kanton) mali açıdan zarara uğrayabilir.

SNB Altın rezervlerinin artırılmasının oylandığı referandum öncesinde rezerv yapısı açısından çekincelerini paylaşmıştı. Çalışmamızda konuyu özetlemiştik.

SNB negatif mevduat faizinin kazandırdığı zamanla, rezervlerini yeniden gözden geçirme fırsatı bulabilir. Euro'nun değer kaybetmesinin beklendiği bir ortamda Euro varlıklarını azaltarak, Dolar varlıklarını artırabilir.

SNB'nin negatif faiz aksiyonu kaynaklı olarak yatırımcıların ve Banka'nın Euro satma ihtiyacı Euro üzerinde ek aşağı yönlü baskı yaratabilir.
ECB 2015 yılının ilk aylarında varlık alım programını "daha da" genişletebilir.
3 Trilyon Euro hedefine ulaşmak hayli "zorlu" bir yolculuk olabilir.

Fed'in faiz artırımına günden güne yaklaşılması Euro'nun "bir süre daha" zayıf kalmasını sağlayabilir.
Rusya faktörü Bölge'nin "cari fazla" desteğini uzunca bir süreden bu yana çekmiş olabilir.
SNB Euro üzerinde "ek baskı" yaratabilir.

1.22 seviyesi "önemle" izlenebilir.
Daha sonrası açısında, 10 yıllık dönem bizlere "1.17" seviyesini gösterebilir.

Deniz KAHRAMAN

18 Aralık 2014 Perşembe

Fed Sabrediyor, Şimdi Ne Olacak?

Aralık 2013'de uygulamaya konulan ilk aşamanın ardından tam olarak bir yıl sonra, Fed, piyasalara bir Aralık dejavusu yaşatarak sözlü yönlendirmesinde değişikliğe gitti.

ABD Merkez Bankası 2008'den bu yana güçlü bir genişlemeci para politikası izliyor. 2011 yılının ortalarında tasarlanan çıkış planı Mayıs 2013 toplantısında yeniden masaya getirilmişti. Piyasalar ise sürecin nasıl yönetileceğinden duyduğu kaygıyla adeta şoka uğramıştı.

Çıkış stratejisinin üç aşaması
Çıkış stratejisi üç aşamadan oluşuyor. İlk aşama likiditenin artış hızının yavaşlatılması, ikinci aşama faizlerin artırılması, üçüncü aşama ise repo yoluyla likiditenin geri çekilmesi. Çıkış stratejisinin ilk aşaması olan, likiditenin artış hızının yavaşlatılması aksiyonuna 17-18 Aralık 2013 toplantısında geçildi.

1) Bir devir kapandı, Tahvil Alım Programı Bitti! (Ekim 2014)
Küresel finans krizinden bu yana devam ettirilen tahvil alım programlarının üçüncü turu (QE3) Ekim 2014 itibariyle sonlandı. Fed QE3 kapsamında 1.6 trilyon dolar büyüklüğünde hazine tahvili ve mortgage destekli menkul kıymet almıştı.

2) Oyuncu Değişikliği "Patient" (Aralık 2014)
ABD Merkez Bankası, Aralık 2014 itibariyle sözlü yönlendirmesinde değişikliğe gitti. Daha önceleri varlık alım programı tamamlandıktan sonra da faizlerin "hatırı sayılır süre" (considerable) boyunca düşük tutulacağı ifadesi toplantı metninde ikinci plana düştü.

Yeni ifademiz Fed'in faizlerin artırılması hususunda "sabırlı" (patient) bir duruş sergileyeceği oldu. FOMC sonuçları açıklanmadan tam 5 saat önce yayınladığımız notta konuya dikkat çekilmişti.

3) Faizler ne zaman artacak? (...)
Fed üyeleri ilk faiz artırımının zamanlamasına ilişkin olarak 2015 yılı içinde belirsiz bir tarihe işaret ediyor. Ancak Fed Başkanı Janet Yellen, basın toplantısının soru cevap bölümüne gelindiğinde bizlere bir sürpriz açıkladı. Komitenin "sabırlı" olacağı ifadesi faizlerin bir kaç toplantı daha artmayacağı anlamına gelir ifadesini kullandıktan sonra, bir kaç toplantının iki toplantıya karşılık geldiğini ifade etti.

Piyasa katılımcılarının ise ağırlıklı görüşü faizlerin 2015 yılının ilk yarısında artacağı yönünde. Yellen'ın ifadeleriyle beklentileri birleştirdiğimizde 28-29 Nisan toplantısı ilk faiz artırımının masaya yatırılacağı tarih olabilir.

Çıkış programının üçüncü aşaması olan likiditenin ne zaman ve nasıl geri çekileceği hususu ise daha karmaşık bir konu.

4) Likidite ne zaman ve nasıl geri çekilecek?
Fed, likiditenin geri çekilmesi aşamasında olası negatif etkileri hafifletmek maksadıyla hassas davranabilir. Şu an somut olarak ifade edilen iki politika aracını ise, IOER (Mevduat Faizi) ve ON/RRP (Gecelik Ters Repo) olarak tanımlayabiliriz. IOER temel olarak bankaların Fed hesaplarında tuttukları paraya verilen faiz olarak ifade edilebilir. Fed bu faiz oranını artırarak bankalardan daha fazla likidite çekebilir.

Diğer yandan ise, New York Fed tarafından Eylül 2013 tarihinden beri test edilen gecelik ters repo operasyonu favori araçlardan biri olacak gibi görünüyor. Yakın geçmişte NY Fed karşı taraf limitini 10 milyar dolardan 30 milyar dolara yükseltmişti. Bu aksiyon test edilen aracın başarılı olduğu yönünde değerlendirilebilir.

Ekim ayı Fed/FOMC toplantısının hemen ardından %0,05 olarak uygulanan gecelik ters repo faizi Aralık'tan itibaren %0,10 olarak artırılmıştı. Böylelikle piyasa yapıcı bankaların operasyona katılmak konusunda teşvik edilmesi sağlanmış olabilir.

Sonuç ve Özet (?)
Özetle; paranın maliyetinin ilerleyen dönemde artacak olması, fon ihtiyacı olan gelişen piyasaların ev ödevlerini de yerine getirmelerini ortaya çıkarıyor. Artık para daha seçici olabilir. Ancak, Fed konuyu bir orkestra şefi edasıyla başarıyla yöneteceğine inandırmak konusunda başarılı olursa, süreç sanıldığı kadar da sancılı geçmeyebilir.

Yellen ifadeleri arasında şu hususu da belirtmeden geçmek olmaz..
"Para politikası çok uzun süre boyunca genişlemeci olmaya devam edecek."

Deniz KAHRAMAN

Fed'den Yeni Şifre

ABD Merkez Bankası, Aralık 2014 itibariyle sözlü yönlendirmesinde değişikliğe gitti. Daha önceleri varlık alım programı tamamlandıktan sonra da faizlerin "hatırı sayılır süre" (considerable) boyunca düşük tutulacağı ifadesi toplantı metninde ikinci plana düştü. Artık Fed'in faizlerin artırılması hususunda "sabırlı" bir duruş sergileyecek.

"Considerable Patience"
2004 yılında Greenspan döneminde "patient" ifadesi toplantı metnine eklendikten 6 ay sonra faiz artırımına başlanmıştı.

Toplantı metninde enflasyonda son geri çekilme petrol fiyatlarına bağlı geçici bir faktör olarak ifade edildi. Başkan Janet Yellen, 2004 sürecinin şu andan farklı olduğunu ifade etti.

Daha önceleri piyasaların Fed tahminlerinin gerisinde kalması tartışma konusuydu. Fed Aralık ayı itibariyle yayınladığı "dot chart" çalışmasında piyasa fiyatlamasına yakınsadı. Grafikte turuncu renkle Fed faiz vadeli kontratları gösterilmektedir. Siyah renkle ise Aralık 2014 medyan faiz tahmini yer alıyor.
Çıkış programının detaylarına ilişkin fazlasıyla ipucu sunması beklenen Aralık ayı toplantı tutanakları ise 7 Ocak'ta açıklanacak. Takvimleri ayarlamak iyi olabilir..
Deniz KAHRAMAN

17 Aralık 2014 Çarşamba

Fed Oyuncu Değişikliği Yapabilir

ABD Merkez Bankası'nı izleyenlerin çoğunluğu "considerable time", hatırı sayılır süre, ibaresinin 16-17 Aralık toplantısı itibariyle yeni bir isim alacağını düşünüyor. İlk faiz artırımının zamanlamasına ilişkin ise 2015 ortaları gibi daha somut ifadeler bekleniyor.

Akşam itibariyle "considerable time"ifadesi yerini "patient" ifadesine bırakabilir. Söz anlamı itibariyle Fed faizleri artırmadan önce "sabırlı"olacağını bu sözle ifade edebilir. NY Fed Başkanı William Dudley, WSJ'ye geçen haftalarda verdiği röpörtajında"considerable time" ifadesini kullanmaktan kaçınmış, faizlerin artırımı konusunda "patient" ifadesini kullanmıştı.

Sözlü yönlendirmeye değişiklik getirilmesi durumunda Fed Başkanı Janet Yellen 21:30 itibariyle gerçekleştireceği basın toplantısında konuya açıklık getirebilir.

New York Fed tarafından düzenlenen Primary Dealer Anketi katılımcıları, "considerable time" ifadesinin Aralık toplantısında sözlü yönlendirme kapsamından çıkacağını ve ilk faiz artışına ilişkin olarak ipuçlarının verileceğini düşünüyor.

2004 deneyimi bizlere, ifadenin "patient" ile değiştirilmesiyle birlikte ilk faiz artışının altı ay sonra geldiğini gösteriyor.
Deniz KAHRAMAN

16 Aralık 2014 Salı

Fed ve Piyasaların Hatırı

Piyasaların gözü kulağı 16-17 Aralık tarihleri arasında düzenlenecek Fed/FOMC toplantısından çıkacak sonuçlarda olacak. Fed/FOMC sonuçları 17 Aralık Çarşamba günü TSİ 21:00 itibariyle açıklanıyor..

Fed hatırlanacağı gibi, 2015 yılında faizlerin ilk artırılacağı döneme ilişkin olarak varlık alım programı tamamlandıktan sonra "hatırı sayılır süre" boyunca faizlerin düşük tutulacağı ifadesini kullanmaktaydı.

10-12 Aralık tarihleri arasında düzenlenen en son Bloomberg anketine katılan ekonomistlerin ağırlıklı görüşü, söz konusu sözlü yönlendirmenin yerini daha farklı bir "ifade" alacağı yönünde.

Hatırı sayılır süre ifadesinin değişeceğini düşünenlerin oranı da hatırı sayılır bir oran olan %68 seviyesinde.

Diğer yandan, ilk faiz artışının ardından artırımların her toplantıda olacak şekilde yapılacağı düşünülüyor.
Ekonomistlerin %74'ü enflasyonun 2016 yılının ilk çeyreğine kadar %2 hedefine ulaşamayacağını düşünüyor.
Enflasyonda Beklentiler Kanadı Güçlenirken Fiyatlamaya Yansımıyor 
Fed Forward Breakeven Rate hesaplaması Fed'in çalışma raporlarından geliyor. 5y/5y Forward Breakeven Rate, yatırımcıların enflasyon beklentilerinin tahvil piyasasında fiyatlanmasını gösteriyor. Grafik enflasyonda beklentiler kanadı sözlü olarak yükselirken, fiyatlamanın henüz duruma eşlik etmediğini gösteriyor.

5y/5y Forward Brekeven Rate geri çekilmesi ekonomistler tarafından büyük oranda (%70) petrol fiyatlarındaki son geri çekilmeden ileri geliyor.

İstihdam piyasası iyi giderken enflasyon bu duruma eşlik etmemeye devam ederse, Fed'in konuya ilişkin cevabının ne olacağı sorusu soruluyor. Ekonomistlerin %41'i Fed'in zayıf enflasyon dolayısıyla ilk faiz artırımını öteleyeceğini düşünüyor.

Ancak enflasyona rağmen Fed'in faiz ilk faiz artırımına zaman kaybetmeden başlayacağını düşünenlerin oranı %59 seviyesinde..

Fed piyasaların "hatırını" kıracak mı?

Deniz KAHRAMAN

12 Aralık 2014 Cuma

Fed'in Seçimi

Piyasalar açısından gelecek haftada ekonomin gündemi oldukça yoğun olacak. En önemli gündem maddesi ise şüphesiz ki 16-17 Aralık tarihleri arasında düzenlenecek Federal Açık Piyasa Komitesi (FOMC) toplantısı olacak.

ABD'de son dönemde özellikle istihdam kanadında güçlü gerçekleşen sonuçların Fed tarafında bulacağı karşılık merak ediliyor.

Komite varlık alım programı tamamlandıktan sonra da, faizleri hatırı sayılır bir süre boyunca düşük tutacağını toplantı metninde taahhüt etmişti. Ekonomi ilerlemeye devam ettiği için söz konusu yönlendirmenin geçerliliğini yitireceği tartışılan konular arasında geliyor.

Fed Başkan Yardımcısı Stanley Fischer ay başında yaptığı konuşmasında politika yapıcıların söz konusu ifadeyi politika metninden çıkarmaya yakın olduğunu ifade etmişti.

İstihdam piyasası nitelik ve nicelik olarak belli bir seviyeye erişmiş durumdadır. Ancak fiyatlar genel düzeyi için aynısını söylemek güç. Geri çekilen petrol fiyatları yakın dönemde enflasyon üzerinde aşağı yönde baskı yaratabilir. Diğer yandan ise, geri çekilen benzin fiyatlarıyla harcanabilir gelirin yükselmesiyle "daha uzun dönemde" enflasyon hedefine yakınsanabilir. Grafikte açıkça görülüyor ki, hedefin hala uzağında devam ediliyor.
Fed'in 2015 yılı itibariyle üye yapısını merak edenler için Türkiye'de sadece parahaberi.com'da yer alan "Fed Spectrometer" çalışması faydalı olabilir.

Deniz KAHRAMAN

9 Aralık 2014 Salı

Nijerya Petrol Tehdidi Altında


Nijerya Afrika'nın en hızlı gelişen ekonomileri arasında görülüyor. Sağlıklı nüfus yapısı, para politikasında teknokrat yapı ve petrol gelirleriyle birlikte umut vaadediyor.

Ancak yakın dönemde petrol fiyatlarının keskin şekilde düşmesiyle birlikte ülkenin başı dertte. Afrika'nın en büyük petrol üreticisi Nijerya'nın para birimi Naira (NGN) ise kaybeden para birimleri arasında geliyor.

2014 yılı itibariyle Boko Haram örgütünün ülkedeki faaliyetleriyle birlikte ülkeye yatırımcı bakışı bozulmuştu. 2009'dan bu yana Nijerya Merkez Bankası'nın başındaki isim Muhammad Sanusi'nin 2 Şubat 2014 itibariyle görevden ayrılması da yatırımcıların bakışını etkilemişti.

Nijerya ekonomisinin döviz girdisinin %95'i petrol ihracatından ileri geriyor. Ham petrol satışı ise Nijerya'da toplam ihracatın %85'ini oluşturuyor. İkincil sektörlerin zayıf olması ülke ekonomisini kırılgan duruma getiriyor. Petrol gelirlerinin daha fazla gerilemeye devam etmesi durumunda kamu finansmanında güçlüklerle karşı karşıya kalınabilir.

Nijerya Merkez Bankası 25 Kasım'da Naira'yı %8 devalüe ederek, yeni trading bandını 160-176 olarak belirlemişti. Diğer yandan ise Kasım 2011'den bu yana sabit tuttuğu politika faizini ise 100 baz puan artırarak %13'e yükseltmişti. Devalüasyon düşen döviz rezervlerinden kaynaklı risklerden korunmak için yapılmıştı. Dolar/Naira paritesi 184.40 seviyesine yükselerek gün itibariyle rekor seviyede.

RenCap analisti Yvonne Mhango gelecek aylarda 500 baz puan daha faiz artırımı beklerken, yıl sonunda USDNGN paritesinin 197 seviyesine ulaşacağını düşünüyor.

USDNGN 5 Yıllık Dönem

USDNGN 20 Yıllık Çeyreksel
2009 Dejavu?

Deniz KAHRAMAN

5 Aralık 2014 Cuma

Fed Faizleri Daha Erken Artırabilir

Federal Reserve'e yakınlığıyla bilinen Wall Street Journal muhabiri Jon Hilsenrath haberine göre, Fed ekonomistleri tarafından yapılan bir simülasyon faizlerin daha erken artabileceğine işaret ediyor.

Fed'in yeni "optimal kontrol çalışması" Kasım sonunda sonuçlandı. Çalışmaya göre 2014 yılının dördüncü çeyreği ilk faiz artışı için uygun tarih olarak ifade ediliyor. Faizlerin 2015'in son çeyreğinde 1,4%, 2016'nin son çeyreğinde 2,6%, 2017'nin sonuna kadar ise %3,5 seviyesine ulaşması tahmin ediliyor.

Optimal kontrol çalışmaları, Janet Yellen tarafından da dikkatle izleniyor. 2012 itibariyle yapılan çalışma ilk faiz artırımının 2015 sonrasında geleceğine işaret ediyordu. 2012 itibariyle yapılan çalışmaya mesnet teşkil eden değişkenler bir ölçüde değişim gösterdi. Örneğin işsizlik oranı Fed yöneticilerinin tahminleri ötesinde geriledi.
Deniz KAHRAMAN

1 Aralık 2014 Pazartesi

Petrol Volatilite Endeksi Nedir?

http://parahaberi.com/tr-TR/haberler/58031/petrol-volatilite-endeksi-nedir

Petrol Volatilite Endeksi (OVX) CBOE tarafından hesaplanmaktadır. Petrol vadeli kontratlarında beklenen oynaklık düzeyini göstermektedir. United States Oil Fund (USO) kapsamında yer alan Batı Teksas Petrol (WTI) vadeli kontratlarında 30 gün sonraki volatilite beklentisini gösteren bir göstergedir.

Petrol vadeli kontratları üzerine opsiyonların yükselmesi Petrol'de korunma ihtiyacının yükseldiğine işaret edebilir.
Grafik, OVX Volatilite (1 Yıllık Dönem)
OVX Endeksi tek başına gösterge kabul edilmese de bilgi amaçlı olarak izlenebilir. 1 yıllık dönemde WTI spot fiyatı ile korelasyon -0,22 gibi düşük bir değere karşılık geliyor.

Deniz KAHRAMAN