http://parahaberi.com/tr-TR/haberler/146797/petrol-ve-yeni-normal
Petrol fiyatları son dönemde ABD'de kaya gazı girişimleriyle birlikte keskin bir şekilde geri çekildi. Küresel ekonomik büyüme üzerine çekinceler de fiyatların geri çekilmesini hızlandıran bir faktör oldu. Figürde görüldüğü üzere, OPEC dışı arzın Aralık 2009'dan bu yana keskin biçimde yükselmesiyle birlikte petrol fiyatları üzerinde aşağı yönlü baskı yükseldi. EIA tarafından derlenen veri, OPEC'in petrol fiyatlarındaki kontrol gücünün de zayıfladığını gösteriyor. OPEC arzı sadece %5 artış gösterirken, diğer ülkelerde arz ABD'de %75, Kanada'da %42, Brezilya'da %24, Rusya'da %9 olmak üzere gerçekleşti.
Ekonomik Etkiler
Petrol fiyatlarının keskin biçimde geri çekilmesi fiyatlama davranışları ve enflasyon bekleyişleri üzerinde belirgin etki yarattı. Bu nedenle de "küresel dezenflasyon" süreci yakın dönemin önemli bir bileşeni oldu. Avrupa'da hali hazırda devam etmekte olan dezenflasyonist süreç daha da keskin bir hal almaya başladı. 22 Ocak itibariyle ECB"alışılmamış" bir kararla agresif bir varlık alım programı açıklamak durumunda kaldı. ECB, gerekmesi durumunda açık uçlu olmak üzere Eylül 2016'ya kadar aylık 60 milyar euro tutarında bir "varlık alım programı"başlattı. Diğer yandan ise, İngiltere'de ise piyasa katılımcıları petrol etkisini önemli bir piyango olarak görüyor. Petrol fiyatlarının geri çekilmesiyle birlikte hanehalkının satınalma gücü yükselebilir, ekonomik büyüme de bu yolla daha da ilerleyebilir. Büyüme konusunda Avrupa'ya görece "daha ileride" bulunan İngiltere'nin petrol fiyatlarının geri çekilmesinden daha fazla fayda sağlaması olası. İngiltere'de enflasyonun geri çekilmesinin kamu maliyesine de katkıları olacağı ifade ediliyor. Gerileyen enflasyon, enflasyona endeksli tahvillerin faiz ödemelerinin "daha düşük" olmasını sağlayabilir.
Petrol Fiyatları ve İstihdam
ABD'de ücretler gelişiminin zayıf seyri Fed üyeleri tarafından önemli bir çekince unsuru görülüyor. Ücretler gelişiminin son dönemde geri çekilmesinde petrol fiyatları etkili olabilir. Şöyle ki son dönemde en fazla ve en yüksek ücretle istihdam yaratan sektörlerden biri petrol ve gaz sektörüdür. Dolayısıyla ilgili sektörde istihdam piyasasının daralması ABD'de ücretler genel düzeyi ve istihdam üzerinde aşağı yönlü baskı yaratabilir.
Dip Seviye?
Son dönemde en çok sorulan cevapsız sorulardan biri de petrol fiyatlarında dibin neresi olduğu sorusudur. Petrol fiyatlarının mevcut seviyesi bazı petrol üreticilerini zorlayabilir. Mevcut durum itibariyle de geri çekilen sondaj kulesi sayısından durumu görebilmek mümkün. Petrol fiyatlarının yakın dönemdeki görünümü açısından "jeopolitik gelişmeler" etkili olabiliyor. İran ve 5+1 ülkeleri arasında yürütülen nükleer müzakerelerde 31 Mart'a kadar uzlaşı sağlanması amaçlanıyor. Uzlaşma beklentisi İran'ın petrol arzını daha da artıracağı yönünde beklenti yaratabilir. Dip seviyenin neresi olacağı konusuna ise piyasa katılımcılarının önemli bir kısmı, 2015 yılının ortalarından sonra fiyatların kademeli olarak "yeni normal" seviyesinde olacağını düşünüyor.
ABD'de petrol kulesi sayısı 14 haftadan bu yana geri çekilmeye devam ediyor. 13 Mart itibariyle Baker Hughes tarafından rapor edildiği üzere, petrol kulesi sayısının geri çekilmesi bazı üreticilerin zorlandığını gösterebilir. Ekim 2014'ten bu yana toplam petrol kulesi sayısının %46 geri çekildiği ise bir diğer dip not. Figürde gösterildiği üzere, petrol kulesi sayısında haftalık bazda en fazla değişim Permian bölgesindedir.
Piyasa Fiyatlaması
Spekülatörler fiyatların kısa dönemdeki yönü ve gücü açısından önemli ölçüde etkili olabiliyor. ABD'de arz fazlasıyla birlikte spekülatörlerin yükseliş yönünde beklentisinin iki yılın dibinde olduğu görülüyor. WTI petrol fiyatları yakın dönemde Mart 2009'dan bu yana en düşük seviyeye gerilemişti. Figürde görüldüğü üzere WTI petrol açısından en önemli konumlardan biri olan Cushing, Oklahoma'da petrol stoklarının üç ayda iki kattan daha fazla arttığı görülüyor. Ülke genelinde ise petrol tanklarının üçte ikisinin dolu olduğu DOE tarafından rapor ediliyor.
Aşağıdaki grafikte ise North Dokota Industrial Commission tarafından yayınlanan petrol üretimi verisi gösteriliyor. Ocak ayı itibariyle toplan üretimin bir önceki aya göre (1.23 milyon varil/gün) gerileyerek (1.19 milyon varil/gün) seviyesinde olduğu görülüyor. Sondaj kulesi sayısı söz konusu düşüşün sürebileceğini gösteriyor.
Teknik Görünüm
Makalenin bu bölümünde, petrol fiyatlarının tarihsel ortalamadan ne kadar uzakta olduğunu görmek maksadıyla standart sapma seviyelerini ifade edebiliriz. Standart sapma basit olarak ortalamadan uzaklaşma, tarihsel oynaklık olarak ifade edilebilir.
1997-2015
Brent petrolde 1997-2015 dönemine bakıldığında fiyatların uzun dönemli "normal" seviyeye yakın olduğu görülüyor. İlgili yılda ortalama 57.11 dolar/varil seviyesinde.
10 Yıllık Dönem
Brent petrol 2005-2015 yılları arasında ortalama 86.83 dolar/varil seviyesinde seyretti. İlgili dönem itibariyle fiyatlar -1 standart sapma seviyesine yakın.
5 Yıllık Dönem
Brent petrol 2010-2015 yılları arasında ortalama 101.15 dolar/varil seviyesinde seyretti. Mevcut seviye ilgili dönemde -2 standart sapma seviyesinde olunduğunu gösteriyor. Alıcı ve satıcılar arasında sağlanacak "yeni denge" kurulduğunda tarihsel ortalamaya doğru bir hareket normal görülebilir.
Fibonacci Seviyeleri
Leonardo Fibonacci tarafından bulunan fibonacci sayıları, teknik analiz yardımıyla ticaret yapanlar tarafından kullanılıyor. Fibonacci düzeltme seviyeleri fikir verebilir.
Çeyreklik
Aylık
Haftalık
Basit olarak periyotları daraltarak resim incelendiğinde 62.50 dolar/varil seviyesinin Brent petrol açısından önemli bir trend değişim seviyesi olduğu görülebiliyor.
WTI-Brent Farkı
Batı Teksas Petrolü (WTI) ve Brent Petrol arasında taşıma maliyeti vb. nedenlerden dolayı fiyat farklılıkları oluşmaktadır. Son aylarda açılan fark grafikte açıkça görülebiliyor. Grafikte WTI-Brent farkını gösteren ENCO vadeli kontratı gösteriliyor.
Farkın açılmasındaki destekleyici faktörler:
1) Düşen WTI: (Cushing, Oklahoma) kaya gazı girişimiyle birlikte artan arz fiyatları aşağı çekiyor.
2) Düşen Brent: (North Sea) "daha ılımlı" küresel ekonomik büyümeye ilişkin sinyaller fiyatları aşağı çeken etkenlerden biri.
3) Amerikalı üreticilerin OPEC üyelerine görece arzı daha fazla artırması, WTI petrol fiyatını daha fazla aşağı çeken etkenlerden biri olarak görülebilir.
Özetle;
Petrol fiyatları ABD'de artan arzla birlikte geri çekiliyor. 18 yıllık dönem bizlere tarihsel ortalama açısından"normal" bir yerde olduğumuzu gösteriyor. ABD'nin önemli petrol sahalarında sondaj kulesi sayısının gerilemesi ilerleyen dönemde toplam arzı bir noktadan sonra etkileyebilir. Petrol fiyatlarında alıcı ve satıcı arasında dengenin zaman içerisinde kurulmasıyla birlikte fiyatlar "yeni normalde" denge bulabilir.
Deniz KAHRAMAN
Makale: "The New Normal" (19.03.2015)
